Doorslaan in gezond eten, afvallen en sporten… Wanneer ga je te ver? Wat is de grens? Wanneer ben je gezond bezig? En wanneer ben je “te gezond bezig?”
Vragen die ik vaak te horen krijg. Ik maak er zelf ook geen geheim van dat ik zelf in 2013 compleet door ben geslagen met gezond eten, afvallen en sporten. Misschien is het juist omdat ik er openlijk over praat, dat ik deze vragen krijg.
Maar de meningen zijn er nogal over verdeeld. De één vind het te ver gaan als je aan bodybuilding doet of aan een bikiniwedstrijd mee doet. De ander vindt het te ver gaan als je ineens brood gaat skippen van het menu.
Dus wanneer ga je nou te ver?
Ik zal je mijn mening geven en 9 signalen waaraan jij kunt herkennen of je te ver gaat of niet.
Wanneer vind IK dat je te ver doorslaat?
Bewust bezig zijn met voeding en sporten is niet erg natuurlijk. Dingen uitproberen ook niet. Als je een groene smoothie drinkt, vind ik niet dat je doorslaat.
Maar wanneer ik wel vind dat je doorslaat?
Als je niet meer kunt genieten
Mijn eigen afvalperiode begon begin 2013. Ik ging gezonder eten en ging meer sporten. En in het begin voelde ik me ook super goed! Ik had meer energie, mijn conditie werd beter, ik had een gezonde glow over mijn huid en voelde me echt gezonder.
Ik was ook trots op mezelf, trots dat ik deze verandering had gemaakt. Dat ik, in mijn studententijd, het voor elkaar kreeg om minder alcohol te drinken.
Trots was ik ook wanneer ik in mijn (super smerige) studentenkeuken een gezonde maaltijd stond te bereiden terwijl mijn huisgenoten pizza gingen halen bij Domino’s. Of ze niet verder kwamen dan een magnetronmaaltijd.
Hoe goed is dat dan?!
Nou precies, dat is goed. Daar is ook niets mis mee.
TENZIJ het een obsessie gaat worden. Zoals het bij mij al vrij snel werd.
(Dit was ik in 2013. Ik kruis mijn benen over elkaar heen omdat je anders een enorm gat zag tussen mijn benen. Zo mager was ik)
Ik was alleen nog maar bezig met gezonde recepten zoeken. Alleen nog maar bezig met lezen over gezonde voeding. En ik was alleen maar meer aan het schrappen van mijn “Dit is gezond en mag ik nog eten lijst”. Totdat er praktisch niets meer overbleef.
Daarnaast ging ik steeds minder uit eten. Wilde ik steeds minder uitgaan. Wilde ik niet meer afspreken met vriendinnen uit angst dat daar eten bij kwam kijken. Alles moest gepland worden en de spontaniteit was compleet verdwenen.
Ik genoot niet meer. Als ik een ijsje at, baalde ik van mezelf. Ging ik daarna extra hard aan de bak om het ‘te compenseren’.
Dat zie ik dus als doorslaan. Dat zie ik als te ver gaan.
Maar hoe weet je of jij doorslaat? Hoe herken je dat bij jezelf? Nou, door goed op de signalen te letten!
9 signalen die er op wijzen dat je doorslaat
Er zijn 9 signalen die er op wijzen dat je doorslaat met gezond eten en sporten. 9 alarmbellen die je serieus moet nemen, als je ze hoort rinkelen. Welke alarmbellen dat zijn, lees je hieronder.
1. Je voelt je schuldig wanneer je iets ‘ongezonds’ eet
Zoals ik hiervoor al zei: als ik een ijsje at of iets anders wat ik niet als ‘gezond’ zag, baalde ik van mezelf. Voelde ik me schuldig. Voelde ik me ongezond.
Maar er is helemaal, helemaal, helemaal niets mis met ijs, chocola, chips, koekjes en noem het maar op. Het is prima om dit te eten. Je zou dit ook niet als verboden moeten zien.
Dat is lastig natuurlijk. Snap ik ook wel. Als je op dieet bent geweest of meerdere diëten hebt gevolgd, ga je vaak denken in restricties. ‘Leer’ je wat wel en niet gezond is, ook al zijn die diëten vaak nergens op gebaseerd en is het lariekoek. Toch ga je denken in goed en slecht.
En als je ‘slecht’ bezig bent geweest, voel je je schuldig. Dat is een super logisch gevolg op je eigen restricties.
Maar juist door jezelf van tijd tot tijd lekkers te gunnen, hou je gezond eten vol. En door je restricties los te laten, geniet je er ook van.
2. Je schrapt volledige voedselgroepen uit je eetpatroon
Kijk: dat je geen gluten eet wanneer je een glutenallergie hebt, is logisch hè? Dat lijkt me wel zo verstandig.
Maar het slaat heeeeuuuullemaaaal nergens op om geen koolhydraten meer te eten bijvoorbeeld. Of vetten uit je dieet te schrappen. Of fruit. En weet ik veel wat allemaal nog niet meer.
Je bent echt niet gezonder als je het niet eet. Sterker nog: door dit soort dingen compleet te verbannen, heb je een grote kans dat je lichaam niet voldoende voedingsstoffen, vitamines en mineralen krijgt. Dat er een tekort ontstaat aan 1 of meerdere van deze dingen.
Denk je dat je ergens allergisch voor bent? Doe dan een bloedtest. Bijvoorbeeld een EMB bloedtest. Dan weet je snel of je ergens een tekort aan hebt en of je bijvoorbeeld gevoelig bent voor lactose, om maar een voorbeeld te noemen.
Maar ga niet zomaar dingen schrappen zonder dat je weet of je ergens allergisch of gevoelig voor bent. Nergens voor nodig en de kans dat je meer kwaad dan goed doet, is groot.
3. Eten heeft de controle over jou, niet andersom
Ooohhh, wat kon ik mezelf toch wijsmaken dat ik mijn eten perfect onder controle had. Terwijl het in werkelijkheid andersom was: eten had mij onder controle.
Uren was ik er mee bezig. Het was praktisch een fulltime baan: bezig zijn met eten en ‘gezond leven’.
Alles moest perfect zijn. Perfect afgewogen, perfect gezond en perfect voldoen aan de macro’s. Afwijken van mijn eetpatroon kon niet. Bestond niet. Flexibiliteit bestond niet. Spontaniteit bestond niet. En balans bestond al helemaal niet.
Je kunt jezelf wijsmaken dat je op die manier controle hebt. Maar in feite is het precies andersom.
Wanneer eten jouw leven beheerst, wanneer je aan niets anders meer kan denken en ieder minuutje van je vrije tijd aan het onderwerp eten besteed wordt, heeft eten / gezond leven jou onder controle.
4. Je veroordeelt anderen die niet gezond eten
In 2013 woonde ik in een studentenhuis. Ik ging veel om met een huisgenootje. We aten vaak samen, gingen samen uit eten en doken praktisch ieder weekend samen de kroeg in.
Zij was niet zo bezig met gezond eten als ik. Ze at gewoon waar ze zin in had en vond het allemaal wel prima. Voordat mijn eetobsessie begon, was ik precies zo.
Maar toen ging ik me verdiepen in gezonde voeding, sloeg ik om. En niet in positieve zin. Naast het feit dat ikzelf doorsloeg met mijn ‘gezonde lifestyle’, werd ik ook nog eens veroordelend naar haar toe.
Gingen we samen uit eten, vond ik het slecht van haar als ze brood at met een flinke laag kruidenboter. Of als ze veel friet at, met ook nog eens mayonaise. Of als ze geen groenten at, zoals ik. Ik kon het niet begrijpen. Waarom zou je zo ‘ongezond’ bezig zijn?
Ik zei het niet hardop, maar mijn afkeuring heeft ze zeker gemerkt.
Naast het feit dat ik haar manier van eten afkeurde, voelde ik me nog eens superieur ook. Ik at namelijk wel gezond. Ik was wel goed bezig. Ik viel wel kilo’s af en zij niet.
Akelig hè? Om zo te denken? En toch deed ik dat. Ik ben er zeker niet trots op dat ik zo ben geweest. Maar ik ben het wel geweest.
En als je zo begint te denken, is dat een hele grote alarmbel. In meerdere opzichten.
5. Je bent geobsedeerd door de weegschaal
Iedere dag stond ik er op: de weegschaal. Steeds minder wilde ik wegen. Steeds slanker wilde ik worden. En steeds beter voelde ik me als er weer een kilo af was. Ook al had ik al ondergewicht.
Ook toen ik eetbuien had, woog ik mezelf iedere dag. Om te kijken wat voor impact het had. In de hoop dat ik dan minder zou gaan eten. Gebeurde nooit. Sterker nog: het had het tegenovergestelde effect: ik ging juist meer eten door er zo mee bezig te zijn.
Nu weeg ik mezelf helemaal niet meer. Het maakt me echt niet uit wat ik weeg. Veel belangrijker vind ik hoe ik me voel. Hoe ik in m’n vel zit.
Gefixeerd zijn op het getal op de weegschaal, is een teken dat je te ver kan doorslaan.
Als je jezelf iedere dag weegt en het getal wat je ziet jouw humeur voor de rest van de dag bepaald, ga je te ver. Dan zie je het niet meer in het juiste perspectief.
Als je een stuk minder gaat eten of extra gaat sporten nadat hebt ontdekt dat je niet (genoeg) bent afgevallen, is ook een teken dat jouw relatie met de weegschaal niet goed is.
Hou gewoon voor jezelf in de gaten wat de weegschaal voor effect op je heeft. Wees ook eerlijk naar jezelf hierin: jij kunt het beste bepalen of je beter kunt stoppen of flink kunt minderen met jezelf te wegen.
6. Je bent geheimzinnig over je dieet en/of je liegt
Kijk, ik wil niet zeggen dat je iedereen maar moet vertellen dat je aan het afvallen bent. Het gaat het broertje van je vriendin natuurlijk niets aan. En het zal hem weinig interesseren.
Maar als je er niet open over bent omdat je bang bent dat anderen je te streng vinden of omdat je geen commentaar wilt krijgen “dat je al zo dun bent”, kan het wel een signaal zijn dat je te ver gaat. Als je merkt dat je geheimzinnig doet of er omheen wilt draaien, vraag jezelf dan eens af waarom je het doet.
Ook als je gaat liegen, is er een alarmbel die bij je moet gaan rinkelen.
Zo loog ik bijvoorbeeld tegen mijn huisgenoot dat ik ‘s avonds bij m’n moeder zou eten. Vervolgens ging ik fietsend naar mijn moeder (45 minuten fietsen). Tegen m’n moeder zei ik dat ik al met mijn huisgenoot had gegeten. Terwijl ik in werkelijkheid dus niets gegeten had.
Als je het gevoel hebt dat je moet liegen of om de waarheid moet heen draaien, is het zeker een signaal dat je doorslaat.
7. Je luistert niet naar je lichaam
Als je door blijft gaan met je dieet vol restricties terwijl je lichaam allemaal signalen geeft dat je te ver gaat, heb je een probleem.
Je lichaam geeft namelijk signalen af als je energie (voeding) te kort komt. Signalen die er op kunnen wijzen dat dit het geval is, zijn:
- Snel geïrriteerd raken
- Continu moe zijn
- Slecht slapen
- Snel koud hebben
- Snel en vaak ziek zijn
- Vaak honger hebben
- Spierpijn dat maar niet weg gaat
En het maakt dan niet uit dat wat je wél eet, super gezond is. Je lichaam komt gewoon te kort. Dus je denkt misschien gezond bezig te zijn, maar je doet je lichaam meer kwaad dan goed door het te ondervoeden.
8. Je houdt je bezig met de kleine details maar verliest het grote geheel
Ik kon me echt druk maken om de kleinste details. Rietsuiker of kokosbloesemsuiker? Wel of geen rijst? En als het wel rijst is: welke rijst dan? Gekookt ei of gebakken ei? Wat is gezonder?
En zo ging ik steeds verder. Ik wilde steeds ‘perfecter’ eten. Onder het mom van “ik wil zo gezond mogelijk eten”. Maar deze instelling was alles behalve gezond.
Er zijn namelijk nogal wat tegenstrijdigheden over eten te vinden. En over wat nu wel en niet gezond is. Hoe meer ik me er in ging verdiepen, hoe meer tegenstrijdigheden ik tegen kwam en hoe meer stress ik kreeg. Wat was het antwoord nou?!
Door me te focussen op steeds kleinere details, verloor ik het grote geheel uit het oog. Ik wilde perfect gezond eten. Maar perfect gezond bestaat niet.
Balans bestaat wel. Je hoeft niet (en kan niet) perfect gezond eten om je gezond te voelen. Sterker nog: je zult je gezonder en vrijer voelen als je niet perfect gezond eet.
Ik eet nu weer toetjes en chocolade. Maar ik voel me gezonder dan ooit te voren. Ik ervaar geen stress meer bij eten. Alles mag. En dat zorgt ervoor dat ik die balans hou.
9. Jouw ‘gezonde lifestyle’ zorgt er voor dat jij je vrienden en familie minder ziet
Wanneer je niet meer wilt afspreken met vrienden en je familiegelegenheden uit de weg gaat omdat je liever je dieet ‘volhoudt’ dan dat je hen ziet, ga je zeker weten te ver.
Ik zag vrienden en familie steeds minder omdat ik niet meer wilde afspreken. En ik vond het niet eens erg, omdat ik zo ‘gezond’ kon blijven eten. Ik had het er voor over.
Maar ook dit is weer een teken dat je te ver gaat. Ook al eten je vrienden en familie niet gezond, betekent het niet dat je ze niet meer moet zien. Zo raak je geïsoleerd en raken vriendschappen blijvend beschadigd. Geloof mij maar: dat is het absoluut niet waard.
Herken jij 1 van de signalen?
Doe het dan niet af als een “het zal wel”. Neem het serieus. Het is een teken aan de wand waar je aan zal moeten werken.